• Weer een stapje in het begrijpen van domesticatie

Weer een stapje in het begrijpen van domesticatie

Leestijd
2 minuten
Tot nu toe gelezen

Weer een stapje in het begrijpen van domesticatie

za, 02/17/2018 - 15:09

Wie een gemiddelde vos, of wolf, tegenkomt heeft wat moeite om daarin zijn rustige, ontspannen Labrador, Chihuahua of kruising te ontdekken. De vos, altijd alert, gereed om bij onraad snel weg te schieten versus de goedzak naast ons aan de lijn. Volgens nieuw Amerikaans onderzoek heeft het te maken met en genetische verandering waarbij een stresshormoon de hoofdrol speelt.

Het  onderzoek naar de genetische activiteit van hypofyse-klieren bij de vos laat zien hoe honden evolueerden en zo lagere niveaus van een gemeenschappelijk stresshormoon kregen, waardoor ze veel ontspannener zijn dan hun wilde neven.

"Andere onderzoeken hebben al een relatie tussen tamheid en stressreacties bij dieren laten zien", zegt auteur Jessica Hekman, een promovenda aan de universiteit van Illinois. "Met name de karakteristieke vermindering van de angst bij gedomesticeerde dieren hangt nauw samen met de verlaging van het ACTH-gehalte in het bloed (adrenocorticotroop hormoon), een hormoon dat vrijkomt uit de voorkwab van de hypofyse en dat onder andere de stressrespons stimuleert."

Ondanks dat dat al langer bekend was, is er nooit gekeken naar de onderlinge samenhang tussen de veranderingen in activiteit die de hypothalamus, hypofyse en bijnieren met elkaar verbinden.  Vandaar dat Hekman teruggreep op het langlopende onderzoek in Rusland van Dimitri K. Belyaev, die langdurig met tamme en wilde vossen heeft gefokt om zo het “tam” worden van dieren genetisch te kunnen verklaren. Belyaev zelf overleed overigens in 1985 maar is de inspirator gebleken in de genetische achtergrond van het domesticeren van dieren. Belyaevs nalatenschap bestaat uit generaties zilvervossen, nertsen, hermelijnen en ratten die door de onderzoekers steeds maar weer werden geselecteerd op ‘tamheid’ om zo de evolutie van wild naar huisdier weer te geven.

Hekman en Anna Kukekova, vergeleken de activiteit van genen in de hypofyse van zes tamme vossen uit die nalatenschap  met zes die wel speciaal gefokt werden op basis van agressie.

Eerdere onderzoeken toonden al aan dat hoewel ACTH minder is in het bloed van tamme vossen er geen verschil is in de hormoonspiegels in de hypofyse. “Het gen dat verantwoordelijk is voor de aanmaak van ACTH kan dan wel anders zijn, maar is niet bepalend voor de verschillen die worden gezien in de bloedspiegels van dit hormoon, en een ander mechanisme is verantwoordelijk voor het verminderen van ACTH in de bloedbaan van tamme vossen", zegt Kukekova.

Uit Hekmans onderzoek bleek dat het verschil zit in de manier waarop de cellen in de hypofyse het hormoon vrijgeven. "Hun hypofyse kan dezelfde hoeveelheid stresshormonen produceren, maar is minder efficiënt om die hormonen in de bloedbaan te krijgen," zegt Hekman.

Overigens is het niet een enkele eigenschap die een wilde vos verandert in een huiselijke poedel.

Een ander recent onderzoek bracht bijvoorbeeld een chromosomale verandering aan het licht die huishonden vriendelijker maakt, een verschuiving die werd vergeleken met een genetische stoornis bij de mens die zelfs  overgevoeligheid veroorzaakt.

Dat, en nog een hele reeks kleine veranderingen in de loop van millennia hebben wolven veranderd in de variëteit van lieve, wollige, aangepaste honden waar we vandaag dol op zijn. Niet elke verandering was positief, want onze huishond heeft wel een paar puntjes ingeleverd op de IQ-schaal versus zijn wilde neven. Maar samen werking met mensen was op de lange duur duidelijk de moeite waard, dus het verliezen van een paar IQ-punten en het vermogen om te in de stress te schieten, is dus geen aanzienlijk verlies.

 

bron

Anterior Pituitary Transcriptome Suggests Differences in ACTH Release in Tame a…