• Hoe staat het nu met Fairfok?

Hoe staat het nu met Fairfok?

Leestijd
4 minuten
Tot nu toe gelezen

Hoe staat het nu met Fairfok?

vr, 03/10/2017 - 18:47

 In 2014 lanceerde de Raad van Beheer samen met een aantal partners het programma Fairfok, met de bedoeling om de hondenfokkerij weer een betere naam te geven. "Fairfok heeft als ambitie dat per 2018 de hondenfokkerij een diervriendelijke en verantwoorde sector is en als zodanig ook bekend staat."  Allerlei genetische aandoeningen, op uiterlijk doorgefokte rassen etc. hadden in heel Europa de rashondenfokkerij een slechte naam bezorgd.  Met Fairfok, een programma dat aan het ministerie van Economische Zaken is aangeboden, wil de sector zelf het voortouw nemen om de naam te zuiveren, voordat dit via overheidsingrijpen zou gebeuren, zoals bepaalde partijen en belangenorganisaties voorstaan.

Elk jaar komt de Raad van Beheer met een tussenrapportage, op 17 februari jl. verscheen de meest recente.  In het oorspronkelijke Fairfok-programma (2014) waren een aantal ambities vastgesteld. Voor 2016, waarover dit verslag gaat, stond in detail:

In 2016 worden op shows/tentoonstellingen bij de circa veertig aandachtrassen de besten van het ras beoordeeld door een team van onafhankelijke dierenartsen. Er is gekozen voor ‘beste van het ras’, omdat het hier gaat om een voorbeeldfunctie. Juist de beste hoort geen overdreven, welzijnsbeperkende uiterlijke kenmerken of afwijkend gedrag te vertonen. Bij een aantal andere rassen worden de besten van het ras steekproefsgewijs beoordeeld door het aanwezige team van dierenartsen. Vanuit de Raad van Beheer zal gekeken welke rassen hiervoor in aanmerking komen.(...)

Vanaf 2016 stimuleren de Raad van Beheer, de overheid en de branche dat hondeneigenaren een gedrags- en gehoorzaamheidscursus, bijvoorbeeld via een kynologenclub aangesloten bij de Raad van Beheer, volgen. Deze cursus is van een gegarandeerd minimumniveau en - kwaliteit, geborgd door middel van uniforme landelijke toetsing.

Vanaf 2016 worden de klinische ziektebeelden die het gevolg zijn van erfelijke aandoeningen bij rashonden met behulp van DNA-diagnostiek in enkele generaties bijna geheel teruggedrongen. Daarvoor wordt een populatie-genetische analyse uitgevoerd zodat genetische variatie in de populatie zo veel mogelijk behouden blijft, en dieren niet voor de fokkerij worden uitgesloten die vanwege hun kenmerken belangrijk zijn voor het ras.

Uiteindelijk moet dat leiden tot " De huidige stamboom, afgegeven door de Raad van Beheer, groeit in de periode tot 2018 uit tot een soort ‘keurmerk’: 'Fairfok'."

2016

In hoeverre zijn die ambities behaald?  In de samenvatting geeft de Raad aan: "Er zijn in 2016 belangrijke vervolgstappen gezet, zowel ten aanzien van het realiseren van de ambities die voor 2015 gepland stonden als vooral ook ten aanzien van de gemeenschappelijkheid waarmee alle betrokkenen met ambitie en trots aan de slag zijn gegaan." Ook wordt aangegeven dat het hoopgevend is dat er een " toenemend aantal rasverenigingen (is) dat actief nadenkt over of zelfs al aan de slag is met een versnelling in het fokkerijbeleid naar een populatie met voldoende genetische variatie, minder gezondheidsproblemen en een sociale hond".

Er zijn in 2016 belangrijke vervolgstappen gezet

Wat betreft de extra dierenartsencontrole van de 40 aandachtsrassen loopt de implementatie achter. Pas dit jaar, 2017, zal er voorzichtig  een pilot gestart worden.  "De test geeft inzicht in welke dierenartsen geschikt zijn als onafhankelijke dierenarts. Bij de opzet van de pilot en invulling van de ambitie wordt geleerd van de ervaringen vanuit het Verenigd Koninkrijk. De pilot moet zowel de basis bieden voor draagvlak bij de betrokkenen als effectiviteit voor de invulling van de ambitie. Dit moet erin resulteren dat een onafhankelijke dierenarts naast de keurmeester ingezet kan worden bij keuringen met als doelstelling te controleren of de hond “fit for function” is".  In Engeland worden deze tests al langer uitgevoerd, zeker dit jaar is er op de Crufts veel aandacht voor.

Gestart

Wat betreft het terugdringen van klinische ziektebeelden die het gevolg zijn van erfelijke aandoeningen, dat traject is gestart. "De eerste stappen hiervoor zijn genomen waarbij alle DNA van rashonden wordt bemonsterd en technieken voor DNA-diagnostiek gereed zijn. Voor resultaat is een brede aanpak noodzakelijk met inzet van DNA-screeningsonderzoeken en populatiegenetica. Bij het vóórkomen van meerdere ziekten wordt de focus gelegd op de belangrijkste aan te pakken ziekten"

Genetica is complex, de Raad verwacht dan ook dat er 6-10 jaar overheen gaat voordat de eenvoudige erfelijke aandoeningen bij rashonden grotendeels zijn teruggedrongen.  Complexe, over meerdere genen gelegen aandoeningen zullen veel moeilijker "weg te fokken"zijn. Niettemin zijn er  steeds meer rasverenigingen actief met het zoeken en oplossen van erfelijke problemen in hun ras. Daarentegen worden er ook steeds meer erfelijke problemen gevonden.

De ambitie om hondeneigenaren te stimuleren -vanaf 2016-  om een gedragscursus te gaan doen komt in het jaarverslag pas aan het einde, bij "vraagt aandacht" terug, en lijkt inmiddels ook door de te verwachten overheidsaanpak van Hoogrisico-honden al enigzins buiten de scope van de Raad te vallen. Wel wordt samen met de Hondenbescherming gewerkt aan opties om sociaal gedrag van honden ook echt meetbaar te maken.

Ten aanzien van ambities van 2015, PetScan loopt tegen een aantal vertragingen op maar is inmiddels in steeds meer dierenartsenpraktijken bekend.  Met Petscan worden van alle honden de (mogelijk erfelijke) aandoeningen naar een centrale databank gestuurd, waardoor daar kan worden uitgelezen in hoeverre aandoeningen bij rassen (met stamboom, zonder stamboom dus look-alikes) vaker of minder vaak voorkomen dan bij andere rassen of kruisingen. PetScan is inmiddels toe aan versie 2.0, en de Raad hoopt dat meer dierenartsen het systeem nu gaan omarmen.

En dan de toekomst

Gezondheidsnormen moeten per 2018 bij alle fokkers bekend zijn, mits de fokkers zijn aangesloten bij de Raad van Beheer. En daar moet ook voor 100% aan voldaan worden, aan die normen. Omdat de ondersteunende software (de "normenmatrix") niet snel gereed is, " zal vooruitlopend hierop per ras op de website van de Raad van Beheer transparant aangegeven worden welke screeningsonderzoeken gedaan moeten worden om de gezondheid van het betreffende ras zo goed mogelijk te borgen".

Ook moet de kennis van de fokkers omhoog. Daartoe zijn een aantal educatieve programma's ontwikkeld, zwel de "Kennistour" (een succes qua deelnemers in ieder geval) en een aantal MBO- en HBO aanvullingen in het onderwijspakket. Ook gaan organisaties nauwer samenwerken en communiceren over kennis. Los hiervan, verdere verplichtingen voor fokkers zitten hier niet aan vast, als het Verenigings FokReglement van een ras geen basiseisen stelt is de fokker vrij hieraan (niet) deel te nemen.

Illegale puppyhandel

Maar "Het is een transitieproces waarbij betrokkenen zich ervan bewust zijn dat er nog steeds excessen voorkomen die niet passen bij de gewenste toekomstige situatie". Oftewel, er gebeuren nog steeds verkeerde dingen. Soms met medeweten van rasverenigingen, soms door individuen. En al lukt het om gezonde rashonden (met stamboom) te krijgen, het steeds meer toenemen van illegale puppenhandel uit het Oostblok is een zorg. " Het wegnemen van schadelijke raskenmerken en erfelijke aandoeningen, waardoor gezondheid- en welzijnsproblemen optreden, is een ander onderdeel van het transitieproces. De consument speelt hierin een belangrijke rol. Waar dit kon hebben betrokkenen zelf verantwoordelijkheid genomen. Er zijn met name zorgen ten aanzien van de malafide hondenhandel en de puppyvermeerderaars die alleen financieel gewin als doel hebben."

Samenvattend kan gesteld worden dat de infrastructuur staat, de afspraken volgens het Plan van Aanpak zijn voorbereid en dat nu invulling gegeven wordt aan de transitie om gezamenlijk te zorgen dat versnelling optreedt in de realisatie van de ambities. De illegale handel vormt hierbij de grootste bedreiging waar betrokkenen het minst vat op hebben, zo schrijft de Raad. Snelheid (het proces wil nog niet echt heel snel gaan) en illegale puppyhandel  vragen echt aandacht. Wat betreft dat laatste zal het veel meer op overheidsniveau aangepakt moeten worden, maar daar is vooralsnog weinig beweging. 

bron

Voortgangsrapportage Fairfok

Alle documenten Fairfok