Kunnen honden puberen?
De alom bekende “bananen in de oren”, is het nou echt zo? Of ligt het probleem eigenlijk toch gewoon bij de eigenaar? Honden die plotseling commando’s negeren en doen alsof ze water zien branden als ze iets gevraagd wordt wat ze voorheen prima begrepen. Puberteit bij honden is een bekend obstakel, maar de eigenaren kunnen hoop putten uit het volgende gegeven: het is een fase, en misschien wel de moeilijkste uit het hele leven van de hond.
Onder pubergedrag bij honden verstaan we onder andere het negeren van commando’s, grenzen opzoeken bij andere honden, hyperseksueel gedrag en een slechte concentratie. Vooral jonge reuen kunnen dit vertonen in alle hevigheid, maar ook opgroeiende teefjes kunnen flink het bloed onder je nagels vandaan halen.
De vraag of honden een puberteit beleven is vrij eenvoudig te beantwoorden: ja!
De hersenen van een opgroeiende hond maakt veranderingen door op weg naar volwassenheid. Een pup houdt zich bezig met het ontdekken van de wereld om zich heen, maar ook de veilige binding met roedelgenoten. De veiligheid van de roedel staat heel hoog op het prioriteitenlijstje van een pup, dat is nodig om te overleden. Zodra honden geslachtsrijp worden, gemiddeld rond de leeftijd van 6-8 maanden, komt er een nieuwe prioriteit bij: voortplanting!
Het lichaam gaat dan geslachtshormonen produceren. Dit gebeurt niet geleidelijk, vooral bij jonge reuen is een plotselinge testosteronpiek merkbaar in het gedrag. Dit hormoon zorgt namelijk ook voor meer zelfvertrouwen en stimuleert seksualiteit. Deze combinatie uit zich bij puberende honden, waarbij de hormoonspiegel nog ontregeld is, in een hond die plotseling veel meer interesse heeft in de wereld om zich heen, niet alle commando’s meer opvolgt en z’n eigen plan trekt. Het verlaagt de drempel voor typisch macho-gedrag zoals vooral bij reuen te zien is. Enerzijds wil de jonge reu uitvinden waar hij zelf eigenlijk staat, maar andere honden kunnen ook sterker op hem reageren vanwege z’n overvloed aan testosteron op dat moment.
Tegelijkertijd gaat er een heel nieuwe wereld open voor de hond. Nu voortplanting een rol gaat spelen, worden andere honden ook met andere ogen bekeken. Waar een pup bezig is met kennismaken en ontdekken, gaat de puberende hond nu van geurvlaggen van andere honden analyseren of het een reu of teef was, of ze geslachtsrijp zijn, wat de sociale status is en meer. Dit verklaart waarom honden plotseling minuten lang geconcentreerd bezig kunnen zijn met een ogenschijnlijk onbelangrijke graspol. Waar de eigenaar voorheen al snel het belangrijkste was ter wereld, is dit nu niet meer zo vanzelfsprekend. De tijdelijke verstoorde hormoonhuishouding plus de nieuwe dimensie waar de jonge hond mee te maken heeft maakt dat het oprecht lastiger voor ze is om zich te concentreren op hun eigenaren. Dus ja, puberende honden kunnen ander gedrag vertonen. Dat is geen fout van de eigenaar, maar deze zal zich wel moeten aanpassen aan deze levensfase.
Brits onderzoek uit 2020 bevestigt dat honden wel degelijk een puberteit kennen. Sterker nog; zij vonden een overeenkomst in gedrag tussen puberende honden en mensen. De in totaal 378 honden die in het onderzoek meededen vertoonden typisch pubergedrag; ze werden minder gehoorzaam, maar alleen naar hun eigenaren, op een soortgelijke manier hoe tieners zich tegen hun ouders afzetten. Gedragsdeskundigen benadrukken dit, omdat honden vaak in hun puberteit worden herplaatst vanwege probleemgedrag. Het is volgens hen belangrijk om te weten dat het slechts een fase betreft! De hormoonspiegel komt gaandeweg weer in balans, vanaf de leeftijd van 1.5 tot 2 jaar is de hond volwassen en hormonaal weer in balans, iets dat ook in het gedrag terug te zien zal zijn.
Toch betekent dit niet dat je als eigenaar geen invloed meer hebt op het gedrag van je puberende hond. Een goede begeleiding is noodzakelijk, want wat in deze fase een gewoonte wordt kan de hond ook na de puberteit blijven vertonen. Hoe heftig en hoe lang een hond pubergedrag vertoont verschilt per individu, maar hier heeft de eigenaar zelf ook enige invloed op. Door wijselijk om te gaan met deze fase komt de hond het makkelijkst door de puberteit:
- Blijf consequent, maar heb geduld. Ongewenst gedrag hoeft ook nu niet geaccepteerd te worden, maar houd er rekening mee dat de hond meer moeite moet doen om zichzelf onder controle te houden. Voorkomen is daarom beter dan genezen! Weet je dat je hond graag wegloopt tijdens een wandeling? Gebruik dan eventueel een lange lijn voor meer controle.
- Samenwerking! Dit is een prima moment om de band tussen jou en de hond te bevestigen. Concentratie en gehoorzaam zijn nu moeilijker voor de hond, maar kan wel geoefend worden. Positief trainen bevestigt gewenst gedrag en stimuleert de band tussen baas en hond.
- Pas de training aan. Erken dat de hond nu minder presteert maar zorg toch voor succes. Dit kan door de oefeningen makkelijker te maken, sneller te belonen of afleiding tijdens de oefeningen te verminderen. Is de hond in het bos snel afgeleid? Oefen dan eerst in de tuin of in huis. Door te belonen voor oefeningen die de hond al goed kan motiveer je hem om graag voor je te werken en aandacht voor je te hebben.
- Zorg voor voldoende mentale stimulans. Jonge honden hebben veel energie die ze kwijt moeten. Als loslopen lastig is vanwege het pubergedrag is mentale stimulans nog belangrijker; door met de hond te trainen of hem hersenspelletjes aan te bieden wordt hij mentaal uitgedaagd, ook dit zorgt voor voldoening!
- Wees niet te negatief. Een puberende hond heeft veel sturing nodig, maar een valkuil is dat de hond alleen maar correcties te horen krijgt. Probeer daarom ook bewust (stem)beloningen te geven als de hond gewenst gedrag laat zien.
- Onthoud: het is tijdelijk. De puberteit is een fase die voorbij gaat zodra de hond lichamelijk en geestelijk in balans raakt. Bij de één duurt dit langer dan bij de ander, maar het is goed om te beseffen dat dit gedrag niet permanent is.