• Hoe zit het nu met besmette honden?
Leestijd
3 minuten
Tot nu toe gelezen

Hoe zit het nu met besmette honden?

jeu, 03/05/2020 - 13:07

Besmette hond of besmette deurknop?

Bij een man in Almere is het parvovirus vastgesteld, bevestigt de lokale gezondheidsautoriteit. Het lijkt de eerste dier-op-mensbesmetting, maar wetenschappers benadrukken dat het nog veel te vroeg is voor harde conclusies.

De man in Almere is tweemaal getest op het virus, omdat zijn hond een parvopatiënt is. Uit beide testen bleek dat er lage concentraties van het virus zaten in de neus en mond van de tweevoeter.

De man vertoont geen symptomen en verblijft in quarantaine. Dat gebeurt bij het ministerie van Landbouw, Visserij en Natuurbehoud in Den Haag, waar de man verder wordt onderzocht.

'Alleen dit geval'

Pietje Puk, viroloog op de afdeling dierengeneeskunde aan de Universiteit Utrecht, noemt het nieuws bijzonder. "Maar een volledige beschrijving van het wetenschappelijk bewijs ontbreekt nog. Het is tot dusver beperkt tot alleen dit gemelde geval. En ook als deze man daadwerkelijk geïnfecteerd is, dan is nog helemaal niet bewezen dat de man het virus vervolgens ook weer kan overdragen op honden."

Beetje flauw misschien, maar -met uitzondering van het humane parvovirus B19, zijn het caniene parvovirus (CPV), het feliene panleukopenievirus (FPV) en andere parvovirussen die bij zoogdieren en vogels ziekte kunnen veroorzaken geen ziekteverwekkers bij mensen.  Met andere woorden, het virus is soortspecifiek (elk virus heeft een specifieke gastheer nodig. De genetische informatie op het DNA of RNA van een virus is voldoende om een perfecte kaping uit te voeren op een cel van de gastheer). Een virus kan uiteindelijk wel muteren, maar bij parvo is dit nooit aangetoond.

Toch roepen we allemaal dat er een hond in Hongkong besmet is met het coronavirus. Pas wie verder leest ziet dat het hondje, een dwergkeeshond oftewel pomeriaan, sporen van het virus in zijn neus had. Maar, zoals een wetenschappelijke site terecht meldt: “wetenschappers weten niet zeker of de hond daadwerkelijk is besmet met het coronavirus of dat hij het virus heeft opgepikt van een besmet oppervlak met zijn mond of neus. Als voorzorgsmaatregel werd de hond in quarantaine genomen, maar de hond heeft geen symptomen en er is geen bewijs dat hij mensen kan infecteren.”

Maar ja, het “bekt” natuurlijk veel lekkerder om te zeggen dat de hond besmet is. Helaas, in China hebben dat soort berichten er al toe geleid dat dieren massaal op straat worden geschopt. Toen men dacht dat de SARS-uitbraak van een paar jaar geleden via civetkatten kwam, werden in China tienduizenden van die (wilde) dieren over de kling gejaagd. Uiteindelijk kwam iemand erachter dat de civetkat hooguit een tussen-gastheer was, en dat een soort vleermuizen de feitelijke gastheer was. Te laat voor die tienduizenden civetkatten.

Dit nieuwe coronavirus is wel oorspronkelijk van dieren afkomstig, een zoönose dus. Vermoedelijk komt het virus via de hoefijzerneusvleermuis (bepaalde varianten komen ook gewoon hier voor). Een beroemd wetenschapsschrijver, David Quammen, zegt daarover dat mensen de schakel zijn in alle zoönoses: “Wij mensen zijn zo overvloedig en zo ontwrichtend op deze planeet. We kappen de tropische bossen. We bouwen werkkampen in die bossen en dorpen. eten de dieren in het wild. Je gaat een bos in en je schudt de bomen - letterlijk en figuurlijk - en virussen vallen eruit."

Het vangen en eten van wilde dieren, vooral op onhygienische markten, maakt de vatbaarheid voor zoönoses extra groot. “Als je een live markt betreedt, zie je kooien met vleermuizen gestapeld op kooien met stekelvarkens, gestapeld op kooien met civetkatten, gestapeld op kooien met kippen. En de hygiëne is niet geweldig, en de dieren poepen op elkaar. Het is gewoon een natuurlijke kweekbak voor virussen. Het is een heel, heel gevaarlijke situatie. En een van de redenen dat dit kan bestaan is dat er "versterkende gastheren" zijn, gastheren die meehelpen het virus snel te kopieren en verspreiden” aldus Quammen.

Vleermuizen hebben ondanks dat het zoogdieren zijn toch een wat andere bouw dan de meeste zoogdieren. Doordat ze kunnen vliegen is hun metabole stress groter. Metabole stress is een soort uit balans zijn van het lichaam omdat bepaalde spieren extra inspanning moeten leveren. Om dat uit balans zijn te “corrigeren” levert de vleermuis wat in op zijn immuunsysteem (downregulatie) waardoor virussen bij vleermuizen wat meer getolereerd worden, wat makkelijker overleven dus.

Het coronavirus is een van die virussen die makkelijk muteert. Van dier naar mens dus, en het is niet gezegd dat deze huidige vorm niet ook weer naar dier muteert. Maar vooralsnog is daar geen sprake van, en al die paniek om de “besmette” hond is zinloos. Elke hondenbezitter draagt vast sporen van (soortspecifieke) hondenvirussen in zich mee, zeker als de hond zijn baas af en toe een ferme lik geeft. Andersom is dat ook zo, dus de hond van -bijvoorbeeld-  een mazelenpatient zal best mazelensporen in zich kunnen hebben, maar krijgt zelf geen rode vlekken. Want mazelen is geen hondenziekte. 
Oudere onderzoeken naar coronavirussen laten zien dat dit soort virussen (niet specifiek dit nieuwe virus) buiten de mens (op andere oppervlakken zoals toetsenborden, deurknoppen etc.) wel tot 9 dagen kunnen overleven. Het RIVM meldt wel dat dit virus een veel kortere overlevingstijd buiten het (menselijk) lichaam zou hebben, maar “We do not yet know how long that might be exactly.”

Kortom, de kans dat iemand het virus oploopt via een deurknop, toetsenbord etc. is -zeker bij ongewassen handen-  minimaal net zo groot, zo niet groter dan via een hond of kat. Maar ja, “besmette deurknop in Almere” bekt ook niet lekker.