Dieren-CSI nu definitief van start

Van beide centra is het doel ook tweeledig. Allereerst het -anoniem en onafhankelijk- vaststellen of bepaalde verwondingen en trauma's ook inderdaad het gevolg van mishandeling (kunnen) zijn,  daarnaast moet het systeem inzicht bieden in het waarom van dierenmishandeling (voor waar het het LED betreft). Ergo, de opgeleverde data moeten inzicht gaan geven in daders en voorkomen van dierenmishandeling. Als een mantra, maar onbewezen in Europa, hangt de combinatie "Wie dieren mishandelt gaat vroeger of later ook mensen mishandelen"boven het onderzoek. opnieuw een gegeven wat voor Nederland nog niet bewezen is, of zoals een betrokken criminoloog al opmerkte: "alles wat we weten van dierenmishandeling en de combinatie met kindermishandeling, misdaad of huiselijk geweld is gebaseerd op gegevens uit de Angelsaksische landen".

Binnen Europa is het LED uniek, en ondanks de samenwerking met de FVE (Federation of Veterinarians in Europe) is een vergelijkbaar instituut in andere landen nog niet te vinden. Ook de ketensamenwerking tussen Dierenartsen, de Universiteit van Utrecht, het Nederlands forensisch Instituut, de politie en het ministerie van Justitie en Veiligheid en van Landbouw (met name de NVWA) is nieuw. In de praktijk komt het er op neer dat de dierenarts bij vermoeden van mishandeling een melding doet via een besloten, beveiligde website, met daarin de anamnese, diagnose, eventuele röntgenfoto's of video's, en de medische geschiedenis van de hond. Forensisch experts beoordelen de melding binnen 2 werkdagen. Daarbij zitten bot-deskundigen, forensisch radiologen, patholoog-anatomen. Deze geven vervolgens een reactie, variërend van "zeer waarschijnlijk mishandeling" tot "zeer waarschijnlijk geen mishandeling".  Of kunnen meer informatie vragen. Het rapport gaat terug naar de dierenarts, en deze kan -bij "waarschijnlijke mishandeling" aangifte doen met het LED-rapport bij de dierenpolitie, 144. Deze handelt het dan af in samenwerking met het Openbaar Ministerie. Want, zo merkte korpschef Gery Veldhuis, verantwoordelijk voor dierenwelzijn op, "het blijven verdachten tot anders bewezen is".

Het centrum is het logisch gevolg van de ontwikkelingen rondom gezelschapsdieren, die enerzijds steeds meer vermenselijken (onze huisdieren) en anderzijds steeds meer verzakelijken (onze productiedieren, koeien, varkens, kippen).  In de wet dieren is hun intrinsieke waarde vastgelegd, maar, zo merkte Prof. Pijper op "ervoor zorgen dat dieren geen honger, dorst, pijn of kou hebben en een plek om te slapen, is dat welzijn?" Want zelfs een gemiddelde legbatterijkip heeft die basisvoorwaarden. "Dierenwelzijn is dan ook eerder dat dieren de vrijheid hebben om ervoor te zorgen dat ze zelf gelukkig worden" is meer een beschrijving voor dierenwelzijn.

Lees ook: Landelijk Expertisecentrum Dierenmishandeling (LED) van start

Desondanks lijkt het ED zowel qua strafvervolging van mishandelaars als qua basis voor wetenschappelijk onderzoek zinvol.  Er blijft echter één groot "maar".  Key factor in het verhaal is de dierenarts, "gewone" mensen kunnen niets melden. En die dierenarts moet ten eerste van het bestaan van het LED afweten, en dan ook in een drukke praktijk de tijd nemen, en wellicht over de 'klik'- drempel heenstappen, om de melding aan het LED te versturen. En is dat al gebeurd, en komt het LED terug met "vermoedelijke" mishandeling, zal diezelfde dierenarts ook nog over de drempel van aangifte heen moeten stappen. Opnieuw een tijdsinvestering, opnieuw mogelijke angst voor verlies van klanten of imago.  En uiteraard, ondanks mooie beloftes kent de Landelijke politie maar 180 "taakaccenthouders dierenwelzijn", beter bekend als dierenpolitie. Waarvan het merendeel parttime.  Het LECK, voor kindermishandeling, draait nu 3 jaar, met 473 meldingen. Tegen 120.000 geregistreerde gevallen van kindermishandeling per jaar.  Van die 473 bleken er maar 9 van huisartsen te komen, die toch de eerste signaalfunctie zouden moeten hebben.  Sinds de komst van 144 is het aantal dierenmeldingen (niet noodzakelijk is alles een echt vergrijp) gestegen naar 45.000 per jaar, een enorm aantal voor een toch al overbelast politieapparaat.

Of het LED het gaat waarmaken, zal de tijd moeten leren. En ook of de financiering, nu via subsidies van de Koninklijke hondenbescherming en de beide betrokken ministeries, het langjarig gaat volhouden dan wel structureel gaat worden (iets wat bij het LECK wel zo is).  Aan het enthousiasme van de betrokken organisaties zal het niet liggen.