Toch rassenlijst, stamboomhond gevrijwaard in maatregelen Van Dam
Tegen de verwachting van velen is, is demissionair staatssecretaris Van Dam toch met een lijst maatregelen gekomen om bijtincidenten terug te dringen. Hij baseert zich daarbij op het nogal omstreden advies van de Raad voor dierenaangelegenheden (RDA) dat eind februari verscheen. Niet alle aanbevelingen zijn overgenomen, een aantal aanpassingen op grond van gesprekken met belangenorganisaties zijn meegenomen. Desondanks, een aantal heikele punten zijn niet van tafel: de lijst gevaarlijke honden, gebaseerd op oorspronkelijk doel, de euthanasiemaatregel, en de gemeentelijke inzet in plaats van landelijk.
Wat stelt Van Dam voor nu. In ieder geval een verbetering van het registratiesysteem, waarbij het chippen door dierenartsen of gecertificeerde chippers gebeurd, en waarbij die ook verantwoordelijk zijn voor de initiële registratie. Frauduleuze chips moeten zo voorkomen worden, en chippers die de fout ingaan kunnen worden opgespoord.
Honden met een door de Raad van Beheer erkende stamboom, ongeacht het ras, zijn GEEN Hoogrisico-honden
Er moet ook een laagdrempelig meldpunt bijtincidenten komen. “Om die reden wil ik in overleg met VNG, gemeenten en het ministerie van V&J komen tot het opstellen van een uniform registratiesysteem waarmee op consistente wijze bijtincidenten geregistreerd worden. Ook wil ik met deze partijen een laagdrempelig meldpunt instellen waarmee vroegtijdige signalen van gevaarlijk of hinderlijk gedrag van houders met honden opgevangen kunnen worden.” Te bezien valt of dit niet een soort van anoniem klikloket wordt, waarbij elke vorm van burenruzies maar als ‘overlast gevend’ gezien wordt.
Honden die geen eigenaar hebben en niet geregistreerd staan euthanaseren, ook een RDA-advies, gaat Van Dam te ver. Een dier moet je niet doden omdat zijn gegevens niet kloppen. En dat advies wordt dan ook niet overgenomen.
Maatregelen gericht op de eigenaar
Op basis van “wetenschappelijke literatuur” heeft Van Dam een lijst met –nu 21- Hoogrisicohonden opgesteld. Het gaat daarbij om rassen, en kruisingen waarbij dit soort rassen zijn ingefokt. Criterium is “waarover consensus bestaat dat dit type hond in het algemeen een hoog risico vormt op het vertonen van onacceptabel gedrag met een hoge impact voor mens en dier”. Die wetenschappelijke concensus is gebaseerd op een tiental Amerikaanse onderzoeken, en het boek van de Engelse Simon Harding, die alleen gekeken heeft naar vechthonden in het criminele Engelse milieu. Opvallende aanwezigen zijn bijvoorbeeld de Engelse bulldog, die (zonder stamboom) een groot risico zou vormen, en de Boxer. Beide honden staan in Nederland echter nauwelijks als gevaarlijk bekend.
In de bijlage met de lijst van Hoogrisicohonden was bovendien aardig wat onduidelijkheid. Zo zouden 8 rassen geen HR-hond zijn als ze een stamboom zouden hebben. Echter, bij navraag door de American Staffordshire Terrier Club Holland bij het ministerie van Economische Zaken bleek dat alle honden met stamboom van de Raad van Beheer buiten de kwalificatie HR-hond vallen. Het gaat nu overigens om een telefonische toelichting, dus definitieve duidelijkheid is er pas als de bijlage wordt aangepast. Maar dan nog, de lijst is “dynamisch” zegt Van Dam. Honden kunnen worden toegevoegd of afgevoerd. Nu is de kenmerkenlijst om tot een HR ras te behoren vooral gericht op oorspronkelijk doel (“vechten”), bijtstijl (“in de nek en gericht op verwonden of doden”), intensiteit van de beet (“intens en hond is niet te stoppen”), fysieke bouw (“groot en gespierd”) en het gevaar op forse schade aan de gebetene. Vijf niet bij name genoemde experts hebben de lijst van te voren ingezien en beoordeeld, aldus Van Dam. De lijst moet een hulpmiddel zijn voor de decentrale regelgevers, de gemeentes. “Hiermee kunnen door gemeenten heel gericht en snel aan een individuele houder maatregelen worden opgelegd waarmee incidenten kunnen worden voorkomen.” Hier zit uiteraard gelijk een manco in, een gemeente kan slechts maatregelen opleggen op haar eigen grondgebied, en de maatregelen zijn opgelegd op naam aan de houder. Verkoop de ‘bijtgrage’ hond aan een kennis in een buurgemeente en aanlijn-, muilkorf en andere gemeentelijk ver- en geboden zijn vervallen
“Ik zal met de gemeenten in overleg blijven over de bevoegdheden die gemeenten hebben en de toepassingsmogelijkheden en zal de juridische mogelijkheden voor gemeenten verruimen indien zij daar behoefte aan hebben. Bijvoorbeeld bij het instellen van een generiek preventief aanlijn- en muilkorfgebod.” Mooie woorden voor een muilkorfgebod voor elke hond die op de lijst voorkomt, ongeacht of deze hond daar ooit aanleiding toe gegeven heeft. Natuurlijk is dit bij wet te regelen, alleen zie je momenteel dat in Duitsland, waar de “Rasseliste” al sinds 2002 gebruikt wordt, zelfs de rechter deze als niet terecht heeft aangewezen. Selectie puur op basis van een ras (iets wat in Duitsland gevoelig ligt) is door de rechter in de deelstaat Schleswig-Holzstein verboden, en ook in andere deelstaten zijn gemeenteraden steeds vaker gekant tegen de Rasseliste. Alleen de extra belasting lijkt meestal de reden te zijn de lijst te handhaven, want verschil op de incidentie van aanvallen lijkt er nauwelijks te zijn. Bovendien neemt het aantal “vechthonden” in Duitsland ondanks de Rasseliste juist flink toe de laatste jaren, dus van “uitsterfbeleid” zoals Van Dam lijkt te hopen is geen sprake.
Ook komt er een verplichte cursus voor eigenaren van HR-honden. “(…) heb ik besloten een speciaal voor houders van HR-honden geschikte cursus verplicht te gaan stellen op grond van het Besluit houders van dieren. Mijn streven is om deze verplichting begin 2018 in te laten gaan.” Aldus van Dam. Maar ja, “hondenschool” en “Gedragskundige” is in Nederland een vrij beroep. Simpel gezegd, wie zich na het kijken van 2 Cesar Milan-video’s werpt als ‘deskundige’ wordt geen strobreed in de weg gelegd. Niet voor niets zien we op internet nu oproepen verschijnen als “Nu moeten de deskundige instructeurs zich verenigen. Raad van Beheer, SPPD en APDT sla je handen ineen. Anders komen deze honden bij hondenscholen terecht waar ze nog slechter uitkomen dan dat ze er ingaan”. Zolang hondenschoolinstructeur en gedragskundige geen beschermd beroep is, blijft het dweilen met de kraan open.
In de contourenbrief van de minister van V&J, die al heel lang in voorbereiding is en mogelijk tijdens dit demissionair kabinet niet meer komt, zal uiteen gezet worden welke maatregelen in voorbereiding zijn, zoals een zelfstandig op te leggen (strafrechtelijk) houdverbod en het als misdrijf (in plaats van een overtreding) bestempelen van het ophitsen van een dier gericht op mens of dier (waardoor inbeslagname ook bij “niet-heterdaad”-gevallen mogelijk wordt). Het ophitsen van een dier naar een ander dier zal – in lijn met het voorstel daartoe van de RDA - tevens strafbaar worden gesteld.
“One strike out”
“Ik ben van mening dat op het moment dat een hond onacceptabel agressief gedrag vertoont en zonder enige aanleiding een mens of dier aanvalt en verwondt, euthanasie gerechtvaardigd is. In de praktijk gebeurt dat ook hoewel dat van geval tot geval kan verschillen. Ik vind het echter niet proportioneel om in alle gevallen over te gaan tot het doden van een hond die gebeten heeft, omdat dit geen rekening houdt met de mogelijkheid dat er ook situaties voorkomen waarin het dier getreiterd, mishandeld of opgehitst wordt. Ik zal met de VNG bespreken hoe deze lijn in principe als standaard wordt gehanteerd.” Helaas is hier gekozen voor “mits” in plaats van “indien”. Euthanaseren, tenzij er overduidelijk bewijs is dat de hond werd opgehitst. Een onherstelbaar agressieve hond, al is dit bijna altijd de schuld van de eigenaar, is inderdaad mogelijk beter af met euthanasie, maar deze maatregel blijft de zaak omkeren. De eigenaar met loslopende Chihuahua’s zal na een bijtincident tenslotte zelden toegeven dat zijn hondjes maar bleven keffen naar de aangelijnde pitbull. Uiteraard zijn deze hondentypes in te vullen voor elk ander ras, dit uitsluitend als voorbeeld van hoe het vaak in de media verschijnt.
Ook wil de staatssecretaris een gevalideerde gedragstest. Op zich toe te juichen, maar terecht is er vaak kritiek op de omstandigheden waaronder de test wordt afgenomen. Drie maanden in een eenzaam hok is iets heel anders dan vanuit je eigen veilige mand. Daar wordt niet over gesproken, dus in die “gevalideerde” test zal ook de omgeving en omstandigheden moeten worden opgenomen. Te vaak zien we nu doodvonnissen verschijnen voor honden die de tests onder de verkeerde, althans niet optimale, omstandigheden moesten afleggen.
“Daarmee zal een betere match tussen hond en eigenaar kunnen worden bewerkstelligd en is er een grotere kans op een veilige plaatsing. Op die manier wordt voorkomen dat een hond met gedragsproblemen steeds op een ander adres terechtkomt en daar weer voor problemen zorgt. Ook beoog ik daarmee te voorkomen dat een hond de rest van zijn leven in een asiel moet verblijven. De keuze voor euthanasie, wanneer een hond niet te herplaatsen is vanwege gevaar voor mensen of dieren, zal daarmee zorgvuldiger gemaakt kunnen worden.” zo meent Van Dam.
In een park waar veel kinderen spelen zouden HR-vrije plekken moeten (kunnen) komen, zo vind EZ. “Ik ben het ermee eens dat gemeenten bepaalde gebieden moeten kunnen vrijwaren van HR-honden. Denk bijvoorbeeld aan een park of plekken waar veel kinderen komen. In overleg met VNG zal ik invulling geven aan deze nieuwe bevoegdheid voor gemeenten.” Dat lijkt alleen maar een goed plan, kinderen, druk spelend, en (loslopende) honden is vaak geen goede combinatie. Anderzijds, plekken waar kinderen minder welkom zijn en honden zouden mogen spelen is wellicht ook een goede tegenoptie.
Hondenimport verbieden
“Andere Europese landen hebben al een fok-, import- en zelfs houdverbod voor bepaalde typen HR-honden. Ik vind dat honden die bewust worden gefokt op agressiviteit uit Nederland geweerd moeten kunnen worden, net als in veel andere Europese landen al het geval is. Daarom zal ik een fok- en importverbod uitwerken.” Vooralsnog is dit een dusdanig vage toezegging dat er alle kanten mee uitgegaan kan worden. Het zal dus een kwestie zijn van afwachten hoe en op welke manier dit importverbod vorm krijgt. En, zoals overigens met alle maatregelen, zonder handhaving, opleiding van de handhavers en in bepaalde gevallen ook adequate strafmaatregelen, zullen het maatregelen voor de bühne zijn.
Reacties
Op internet regent het inmiddels reacties. De pitbullclub laat weten “Via dit bericht willen wij jullie laten weten dat wij achter de schermen bezig zijn met uitzoeken wat onze opties zijn betreft de hoogrisico- en maatregelenlijst van meneer van Dam.”. De American Staffordshire Terrier club Holland is blij dat honden met stamboom buiten de lijst vallen, maar is verder niet tevreden. “Hoewel dit voor ons ras een opluchting kan zijn staan wij nog steeds niet achter het opnieuw invoeren van BSL (Breed Specific Legislation), dat ook in andere landen keer op keer ineffectief blijkt te zijn. Als ASTCH zullen wij ons hoe dan ook in blijven zetten om op een goede manier bij te dragen aan de discussie en aan het voorkomen van bijtincidenten. Via het beleid voor ons ras, maar ook via een brede maatschappelijke voorlichting.”
De Cane corsoclub Nederland was eind april al een petitie gestart tegen aanlijn- en muilkorfplicht en heeft inmiddels iets meer dan vijfhonderd handtekeningen opgehaald. De NOS meldt dat de Akita niet op de lijst hoort, volgens Nippon Inu-secretaris Irma Jansen “Het is niet terecht dat de Akita op de lijst met gevaarlijke honden staat. "Een Akita is zo gevaarlijk als zijn eigenaar, zoals bij alle honden."
Ook de Bull Terriër club Nederland is niet blij met deze definitieve maatregelen: “Jammer genoeg staat de Bull Terriër nog steeds op deze lijst. Als vereniging betwisten wij de grondslag voor deze maatregel. ECHTER: De minister heeft de maatregel zodanig aangepast dat de maatregel NIET geldt voor de op de lijst staande rassen die beschikken over een door de Raad van Beheer erkende stamboom. Jammer genoeg valt dus een Bull Terrier zonder erkende stamboom onder deze maatregel.”
Ook hondenscholen springen nu –voorzichtig- in de markt. Enkele scholen melden al “Ook bieden wij cursussen aan waarbij wij de honden leren om op een leuke manier aan de muilkorf te wennen, ze te leren om andere honden te negeren en geven wij tips om ze voldoende energie te kunnen laten afvloeien op een positieve manier.Wij hebben de regelgeving niet bedacht, zijn er niet mee eens maar willen de honden hier zo goed mogelijk op voorbereiden uit dierenwelzijnsoogpunt.”
De hondenbescherming reageert “De Koninklijke Hondenbescherming is blij dat de reactie van de staatssecretaris aanknopingspunten biedt voor het aanpakken van de problemen die voortkomen uit onverantwoord houderschap van hoog-risico honden. De aandacht richten op ondoordachte keuzes van de houder, biedt mogelijkheden om oorzaken aan te pakken, van de problematiek met honden.”
Wat betreft cursussen wil Hondenbescherming nog verder gaan. “Wat de Hondenbescherming betreft, is het cruciaal dat een toekomstig houder al voor aanschaf naar cursus gaat (pré-aanschaf cursus). Alleen dan kan echt de rem gezet worden op ondoordachte aanschaf, nog voor de hond er is, alsmede op een mismatch tussen eigenaar en hond.”
Het overkoepelend orgaan voor de kynologie, de Raad van Beheer, laat weten: "De uitzondering voor stamboomhonden doet recht aan de inspanningen die er door de Raad van Beheer, de rasverenigingen en de fokkers van een groot aantal rassen de afgelopen jaren zijn gedaan op het gebied van sociaal gedrag. De Raad van Beheer blijft voorstander van een breed niet-rasspecifiek beleid op basis van selectie op gedrag bij het fokken, een goede socialisatie van de pups, het kritisch bekijken van de juiste match tussen pup en toekomstige eigenaar door de fokker en verantwoord houderschap. De Raad van Beheer blijft zich als koepelorganisatie voor honden inzetten voor goede voorlichting en het voorkomen van bijtincidenten. In het overleg met het Ministerie zal ons standpunt nadrukkelijk uitgedragen worden."
De Dierenbescherming heeft nog niet op de HR-hondenmaatregelen gereageerd. Wel zijn ze blij met de registratiemogelijkheden die de illegale puppyhandel moet bestrijden. Ook Dier&Recht heeft nog geen officiële reactie gegeven.
Bron:
Lijst hoogrisicohonden (kamerstuk)