• Hersenvorm van honden medebepalend voor gedrag
Leestijd
1 minuut
Tot nu toe gelezen

Hersenvorm van honden medebepalend voor gedrag

Mon, 09/02/2019 - 22:13

We hebben al honderden jaren honden gefokt gericht op verschillende taken, van waakhonden tot herders, van gezelschapshonden tot jachthonden. En we gaan er vaak vanuit dat het verschil in gedrag in de genen ligt.

Nu is dat ook zo, maar nieuw onderzoek van Erin Hecht en collega’s geeft nog een ander inzicht: de vorm van het lichaam, en dan met name de vorm van de schedel, bepaalt ook de vorm van de hersenen. Hierdoor ontstaat “selectieve druk” op de hersenen (de hersenen van een Chihuahua liggen bijvoorbeeld in een ronde schedelvorm, en hebben weinig ruimte, terwijl die van een Labrador in een meer langwerpige schedel liggen, en meer ruimte tot hun beschikking hebben) en die selectieve druk hangt mede samen met het gedrag.

Oftewel, de hersenstructuur van honden varieert tussen rassen en is gecorreleerd met specifiek gedrag, volgens het onderzoek in Journal of Neuroscience . De bevindingen laten zien hoe mensen, door selectief te fokken voor bepaald gedrag, de hersenen van hun vierbenige metgezellen hebben gevormd.

Gedurende honderden jaren hebben mensen selectief honden gefokt om specifieke fysieke en gedragskenmerken naar voren te brengen. De onderzoekers bekeken de effecten van deze selectieve druk op de hersenstructuur door magnetische resonantiebeeldvormingsscans (MRI’s) van 33 hondenrassen te analyseren. Het onderzoeksteam constateerde een grote variatie in hersenstructuur die niet alleen verband hield met de lichaamsgrootte of de vorm van het hoofd. Deze gedragsverschillen moeten het gevolg zijn van onderliggende neurale verschillen, maar verrassend genoeg is dit onderwerp tot nu toe  grotendeels onontgonnen gebleven.

Het team onderzocht vervolgens de hersengebieden met de meeste variatie tussen rassen. Dit genereerde kaarten van zes hersennetwerken, met gewenste functies per ras variërend van sociale binding, gezelschapshonden,  tot bepaalde manieren van beweging, die elk werden geassocieerd met ten minste één gedragskenmerk. De variatie in gedrag tussen rassen was gecorreleerd met anatomische variatie in de zes hersennetwerken. Uit de componentenanalyse van de MRI-scans bij 62 honden van 33 verschillende rassen is gebleken dat specifieke regionale subnetwerken aanzienlijk op elkaar aansluiten. Variatie in deze netwerken is niet alleen het resultaat van variatie in totale hersengrootte, totale lichaamsgrootte of schedelvorm. Bovendien correleert de anatomie van deze netwerken aanzienlijk met verschillende gedragsspecialisatie (s) zoals zichtjacht, geurjacht, bewaken en gezelschap.  Met name is neuro-anatomische variatie duidelijk zichtbaar tussen de verschillende rassen. Deze variatie wordt niet-willekeurig over de hersenen verdeeld.

Belangrijk is dat de analyse onthulde dat de meeste verandering heeft plaatsgevonden in de terminale takken van de fylogenetische stamboom van de hond, wat wijst op een sterke, recente selectie bij individuele rassen. Fylogenie is de studie van de afstammingsgeschiedenis van een groep organismen. Een fylogenie is de beschrijving van hoe een groep organismen is ontstaan uit een andere groep. Deze wordt veelal grafisch weergegeven in een fylogenetische stamboom. De uiterste takken zijn de meest “recente” wijzigingen.

De resultaten tonen dat de hersenanatomie bij honden aanzienlijk varieert, waarschijnlijk als gevolg van door mensen toegepaste selectie op gedrag.