Kwispelen en andere staartzaken

De krulstaart wordt in een volle lus over de rug gedragen en een kurkentrekker staart is een vergroeiing van de staartwervels, zoals bij de Buldog ook voorkomt.
Sommige honden hebben een knikstaat. Bij een pup wordt dit gezien als een erfelijke fout. Er bestaat onzekerheid of dit kan inhouden dat er een probleem is aan het skelet bij de hond, dus bij een verantwoorde fokker zal een dergelijke hond worden uitgesloten van verdere fok. De knikstaart wordt gerelateerd aan een afwijking in de staartwervels, welke zou kunnen betekenen dat er een afwijking in de genen is en er dus niet met zekerheid is vast te stellen of dit nadere gevolgen kan hebben voor de rest van het skelet van de hond. Als de knik alleen in de staart zit, dan heeft de hond hier verder geen last van.

Couperen of amputeren 
Er bestaan nog steeds misverstanden over dat stukje van de hond wat bestaat uit wervels, spieren, zenuwbanen, bloed en huid. Zo zijn er nog steeds mensen die de staart van een hond couperen (korter maken) om verschillende redenen. In sommige landen is dit nog toegestaan, maar in een groot aantal landen is dit reeds verboden. De argumenten tot het couperen van de staart zijn onder andere: het kunnen beschadigen tijdens de jacht, waardoor er door die beschadigingen ontstekingen en dergelijke kunnen ontstaan, dat de hond te enthousiast kwispelt en hierdoor de staart alleen maar stuk slaat, maar er zijn ook mensen die dit omwille van de ‘schoonheidsidealen’ van een bepaald hondenras graag willen. Doordat er heden ten dage een verbod is op het couperen, zien we nog maar enkele honden met een afgesneden staart in het straatbeeld. Maar ze zijn er nog wel.
Soms komen die honden uit een land waar dit nog wel wordt toegestaan. De pups worden dan al op zeer jonge leeftijd ontdaan van bijna de hele staart, waardoor er nog een stompje aan het einde van de rug zichtbaar blijft. Daarnaast kan het ook zijn dat er van een hond de staart wordt geamputeerd. De reden is dan een trauma (ziekte, verminking, verwonding, e.d.) aan de staart, waardoor het gezonder is om de staart er dan maar af te halen.
In beide gevallen, zowel bij het couperen als het amputeren van de staart kunnen er medische problemen ontstaan. Zo kunnen er door het inkorten van bepaalde spieren problemen ontstaan bij het ontlasten (poepen) en kan dit uiteindelijk resulteren in fecale incontinentie, oftewel het ongecontroleerd laten lopen van de ontlasting. Zelfs kan het zo zijn dat er een vorm van hernia wordt ontwikkeld.
Er zijn zelfs onderzoeken geweest die ook als gevolg urine incontinentie hebben geconstateerd hierdoor. (Wansbrough, 1996 en Bennett en Perini, 2003) Een studie uit 2007 (Leaver en Reimchen) toont aan dat de staart een belangrijk onderdeel is in de communicatie tussen honden. Daaruit bleek ook dat honden met een kortere staart eerder kans hebben om aangevallen te worden door andere honden. De bewijzen hiervoor dienen nog met nadere onderzoeken te worden geleverd. Als we naar de communicatie tussen honden onderling kijken, dan zou dat best een optie kunnen zijn. Honden communiceren tenslotte met hun lichaam en alle facetten van dat lichaam, kop, romp, poten en staart.
De staart kan rond de 20-23 wervels bevatten. Soms zijn dat er meer en soms zijn dat er minder, met als reden de hierboven genoemde gevallen, van genetische afwijkingen, amputatie of couperen. Bij het couperen of amputeren, wordt er in principe tussen 2 wervels geopereerd, zodat er geen botweefsel geraakt wordt. De stompjes kunnen dus variëren van lengte, afhankelijk van waar en waarom de operatie werd uitgevoerd of wat de genetische afwijking teweeg heeft gebracht.

Gebroken staart 
Een hond kan door diverse oorzaken ook een breuk krijgen in de staart, bijvoorbeeld door ermee tussen de deur te zitten of dat er iemand op gaat staan of er overheen rijdt met een rolstoel of ander vervoermiddel.
Doordat de staart uit wervels bestaat, is het belangrijk om na te gaan of de zenuwbanen, die zich in de wervels bevinden, nog intact zijn. Als die niet meer intact zijn, dan kan de hond de staart niet meer bewegen en heeft hij er geen gevoel meer in. Een hond met een ‘verlamde staart’ kan, doordat er geen gevoel meer in zit, problemen krijgen met het over de staart heen plassen en poepen. Er kunnen ook wondjes ontstaan, welke infectiegevoelig zijn. In sommige gevallen, al naar gelang waar de breuk zich bevindt, kan er besloten worden om de staart dan maar beter te amputeren.

Aandoeningen aan de staart 
Er kunnen diverse aandoeningen aan de staart zijn.

Zo is er de Koudwaterstaart, ook wel het Limber tail Syndrome, lamme staart syndroom genoemd. De oorzaak kan zijn dat er na een grote inspanning gezwommen wordt en er daarmee een beschadiging ontstaat van de staartspieren (spierpijn), maar het kan ook ontstaan door zeer intensief bewegen of kwispelen.
Het is eigenlijk een acute ontsteking van de staartspieren. De staart hangt dan naar beneden. Dit is voor de hond zeer pijnlijk. De hond wordt slomer en bij het optillen van de staart lijkt het of deze gebroken is, er zit dan geen kracht meer in.
Er kan zich ook een hotspot vormen op de staart, bij de aanzet van de staart of dicht in de buurt van de staart. Een hotspot is een lokale huidontsteking. Deze kan veroorzaakt worden doordat de hond zelf frequent op die plek likt, bijt of krabt.
Meestal is de oorzaak jeuk, als een hond jeuk heeft op een bepaalde plaats, dan zal deze middels bijten proberen om de jeuk onder controle te krijgen. Dit veroorzaakt verwondingen en daardoor ontstaat pijn, waarna de hond de plek ook blijft likken. Zo’n hotspot kan al binnen een paar uur ontstaan. De oorzaak van de jeuk kan een beet zijn van een vlo of teek of kan veroorzaakt worden door een allergie. De hotspot kan overigens ook elders op het lichaam ontstaan. Door het likken aan de plaats van de hotspot ontstaat een natte plek en verkleuring van de haren, dit is vooral goed zichtbaar bij honden met een witte vacht. De plaats van de hotspot wordt dan bruin van kleur, wat veroorzaakt wordt door het speeksel van de hond.

Beweging van de staart 
Een hond kwispelt met de staart, maar wat is kwispelen nu eigenlijk? Simpelweg is dit het heen en weer bewegen van de staart of zoals een collega altijd zegt: “Kwispelen is alleen maar een bewijs dat de hond nog leeft.” Er zijn helaas nog steeds veel misverstanden over het kwispelgedrag van een hond.
Veel mensen denken nog steeds dat kwispelen betekent dat de hond blij is, maar niets is minder waar. De kwispelbeweging komt voort uit opwinding. Maar er is wel degelijk iets te zeggen over de verschillende soorten kwispels die zichtbaar zijn bij de hond.
De meesten gaan uit van 3 standen van de staart: laag, neutraal en hoog. We spreken van een neutraal staartstand als we per hond kijken naar de natuurlijke staartdracht en daarmee kijken we niet naar de hele staart, maar alleen naar de staartaanzet, dus dat gedeelte wat tegen de rug aan zit. Een hond met een gecoupeerde of geamputeerde staart, kan dus nog steeds verschillende standen laten zien, al is het voor de mens soms wel wat lastiger om waar te nemen.
Er zijn echter meer posities mogelijk:
• tegen de buik
• laag
• lager dan neutraal
• neutraal
• hoger dan neutraal
• hoog

Bij praktisch elke positie kan de frequentie van het heen en weer bewegen van de staart variëren:
• Een gehele of gedeeltelijke beweging van de staart. Een beweging van alleen de punt van de staart of een beweging van de gehele staart.
• Er is verschil in frequentie van het heen en weer bewegen: een langzame beweging, een matige beweging en een snelle beweging.
• De uitzwaai kan variëren, er is een ingetogen beweging, een middelmatige beweging en een hele brede beweging en ook nog een rotorbeweging (rondjes draaien)

Een combinatie is dus mogelijk en kan er als volgt uit zien: Een staartstand die hoger dan neutraal staat, waarvan de hele staart beweegt in een matige frequentie met een middelmatige uitzwaai of bijvoorbeeld een lage staartstand, waarbij het laatste gedeelte van de staart beweegt in een snelle beweging, waarvan de uitzwaai ingetogen is.

Elke hond is anders 
Een hond die als normale staartdracht de staart over de rug draagt, zoals de Keeshond of de staart recht omhoog draagt zoals een West Highland White Terriër, heeft dus een heel andere neutrale stand dan een Duitse herder of de hond die de staart heel laag draagt, zoals bij veel soorten windhonden het geval is.
Wat de hond ‘vertelt’ of uitdraagt is een samenhang van lichaamssignalen die op dat moment worden vertoond. Het is dan ook zaak om niet alleen maar naar de staart te kijken, maar naar het algemene beeld van de hond.

Een hond die een lage lichaamshouding aanneemt, oogwit vertoont, langzaam loopt en daarbij een kwispel geeft met een lage staarthouding is dus NIET blij, maar vertoont wat opwinding in de situatie op dat moment.
Dat de hond kwispelt op dat moment, vanuit angst of onzekerheid, maakt het juist gevaarlijker om te denken dat hij blij is. Aanhalen kan op zo’n moment zomaar een agressieve reactie opleveren. Ja, hij kwispelde wel, maar blij was hij absoluut niet.

Alles hangt samen met:
• De natuurlijke staartdracht
• De andere signalen vanuit de lichaamshouding (zoals kop, romp, poten)
• De omgevingsfactoren (andere honden, mensen, geurrijke omgeving, etc.)
• De emotie waarin de hond zich bevindt (blij, boos, angstig, onzeker, etc.)
• De lichamelijke gesteldheid van de hond (afwijkingen, ziektes, blessures, onwel voelen)
• De andere signalen die de hond vertoont (zoals borstelen, gapen, slikken, wegkijken, etc.)

Laten we voor eens en voor altijd dus het fabeltje uit de wereld helpen dat een hond kwispelt omdat deze blij is. Het zou heel veel misverstanden en miscommunicatie kunnen schelen. Kwispelen is simpel gezegd een uiting van enige opwinding, afhankelijk van de situatie waarin de hond zich bevindt en in welke emotionele toestand de hond zich bevindt.